Edukacja to też sztuka, cz. 4
Co nadaje ton?
Metoda Steinera od samego początku wzbudzała kontrowersje, które przyczyniły się do powstawania wielu mitów na temat szkół waldorfskich. Źródłem wielu z nich jest sama postać Rudolfa Steinera. Był między innymi filozofem, reformatorem społecznym, architektem i ezoterykiem, prekursorem rolnictwa organicznego, dramaturgiem, pracował nad alternatywnymi terapiami medycznymi. Z perspektywy czasu można powiedzieć, że pedagogika była jego największym osiągnięciem, choć za życia w niektórych środowiskach uznawany był przede wszystkim za przewodnika duchowego.
Zainspirowany tradycjami niemieckiej filozofii idealistycznej, opracował podstawy antropozofii, czyli „mądrości o człowieku”, która miała pozwolić ludziom zrozumieć świat materialny w jego powiązaniu ze światem duchowym i dzięki temu lepiej kształtować otaczającą ich rzeczywistość. Badając mechanizmy poznania, swobodnie łączył wiedzę czerpaną z nauk ścisłych z teoriami ezoterycznymi, astrologią i okultyzmem. Choć obecnie teorie Steinera, takie jak przepisy magicznych rytuałów mających sprawić, że gleba będzie bardziej żyzna, czy przeświadczenie o prawdziwości reinkarnacji są często odrzucane i dla wielu krytyków są podstawą do całkowitej dyskredytacji jego dokonań, warto pamiętać, że na przełomie XIX i XX wieku Steiner nie był w swych przekonaniach odosobniony – możliwość naukowego zrozumienia ducha była poważnie rozważana przez wielu innych naukowców.
Oparta na antropozofii pedagogika stawia sobie za cel rozwój niepowtarzalnej indywidualności każdego człowieka.
Choć antropozofia stanowi zaplecze waldorfskiego curriculum, nie jest nauczana. W praktyce szkolnej „uduchowienie” edukacji polega po prostu na tym, że wychowawca dużą wagę przykłada do rozwoju wrażliwości uczniów – dużo czasu poświęca mitologiom, zachęca dzieci do refleksji i wyrażania swoich odczuć w projektach artystycznych Do tego dochodzą zajęcia z etyki lub z religii katolickiej.
W Polsce szkoły waldorfskie działają jako szkoły niepubliczne posiadajace status szkół publicznych – realizują podstawę programową i przygotowują uczniów do egzaminów zewnętrznych. Obowiązuje w nich czesne (choć jest też system stypendialny dla uczniów z mniej zamożnych domów). Wielu rodziców posyłających swoje dzieci do szkół płatnych traktuje ponoszone koszty jak inwestycję, która ma się zwrócić w postaci imponującej kariery dziecka. Jednak w szkole waldorfskiej nie chodzi o wyniki. Według pedagogów waldorfskich świat, w którym dzieci się poruszają, musi być spójny, dlatego tak ważne jest odpowiednie nastawienie rodziców. Szkoła wymaga od nich sporego osobistego zaangażowania: są często proszeni o pomoc przy remontach, organizują kiermasze, a nawet niespodziankowe spektakle dla dzieci.
